Konuşma akıcılığının, tekrarlarla, duraklamalarla ve uzatmalarla kesilmesi ile karakterize konuşmada oluşan akıcılık bozukluğudur. Çok yönlü bir konuşma bozukluğudur. Nedenlerine ilişkin olarak yapılmış çalışmalarda, kalıtsal, yapısal, nörolojik ve psikolojik nedenler ortaya konmuştur. Bununla birlikte kekemeliğin nedeni hakkında belirsizlik devam etmektedir. Kekemelik, kişiyi birçok şekilde etkilemektedir ( konuşmaya karşı korku geliştirme, sosyal ortamlardan uzak durmak, daha pasif bir kişilik geliştirme gibi ). Tedavisinde öncelikle psikolojik sorunlara yönelik destek almak gerekebilir. Kekemelik yavaş yavaş gelişebildiği gibi aniden de ortaya çıkabilen bir konuşma sorunudur. Çocuklarda, konuşma gelişiminin çok hızlı olduğu, 3 – 4 yaşlarında fizyolojik olarak da ortaya çıkabilen kekemelik, zaman zaman ailelerin konuşma üzerinde oluşturduğu baskı ile zaman zaman da çocuğun bu davranışı öğrenebildiği görülmektedir. Bu yönüyle oldukça yaygın bir sorundur. Yapılan araştırmalarda erken dönem kekemeliğin zaman içerisinde çocuk tarafından kendiliğinden kontrol altına alınabildiği gözlenmiş ve kekemeliği olan çocuklardan 4/ 3’ü beş-altı yaş civarında kekemelikten kurtuldukları tespit edilmiştir. Oysa, bu dönemde kekelemeye başlayan çocuklardan hangisinin bunu aşabileceği ya da hangisinde bunun kalıcı bir durumu olabileceği konusunda öngörüde bulunmak çok güçtür. Kekemelik ileri yaşlara doğru kalıcı bir sorun olma özelliğini gösterdiğinde sorunu aşmak oldukça güçleşmektedir. Lidcombe programında okul öncesi çocuklarda ortaya çıkan kekemeliği ve kekemelik terapisini bu çerçevede ele alınmıştır.
LIDCOMBE PROGRAMI (ERKEN DÖNEM KEKEMELİK TEDAVİ PROGRAMI) Avustralya’da Prof. Mark Onslow tarafından 1994 geliştirilen ve araştırma sonuçlarına göre etkili bir program olan Lidcombe Erken Kekemelik Programıdır. Lidcombe programı, okul öncesi dönem ve okul çağında bulunan kekeme çocuklara yönelik bir terapi /eğitim programıdır. Lidcombe programı okul öncesi çocuklarındaki kekemelik problemi için davranış terapilerinden oluşmaktadır. Bu programı aileden birinin veya çocuğun yaşamındaki önemli kişinin her gün çocuğa tedavi uygulamalarını içermektedir. Aileye konuşma kliniğine devam ettiği süre içinde tedaviyi nasıl uygulaması gerektiği öğretilmektedir. Bu ziyaretler sırasında konuşma terapisti, aileye çocuğun nasıl tedavi edileceğini ve kekemelik şiddetinin nasıl ölçüleceğini öğretir. Ailenin yaptığı bu ölçümler ve klinikte terapistin yaptıkları ile beraber programın oluşturulmasına yardımca olacaktır. Klinikte konuşma terapistiyle yapılan bu görüşmeler tedaviyi izlemeye ve ayarlamaya imkan sağlayacaktır. Ayrıca çocuklar için pozitif ve eğlenceli alıştırmalar olacaktır.
Cluttering: Kelimeleri yuvarlayarak anlaşılmayı bozacak derecede hızlı konuşma durumudur. Cluttering de kekemelik gibi bir akıcılık bozukluğu olup üç temel özelliği vardır:
- Konuşma ileri derecede hızlıdır.
- Cümle yapısı bozuktur.
- Bazı heceler ve sesler anlaşılmaz veya yutulmuştur.
Cluttering hastasının konuşması hızlı, düzensiz ve monoton olup cümle yapısı bozuk¬tur. Kelimeler tekrarlanabilir, birleştirilebilir, okuma-yazma problemleri görülebilir. Bu kişiler yavaş konuştukları takdirde konuşmaları normal ve anlaşılabilirdir(A,Kılıç) .