Yarık dudak ve damak ve ilgili doğumsal bozukluklar birçok şekilde görülebilmektedir. Embriyonel dönemin çok erken safhalarında meydana gelen bu yapısal defektler doğumda mevcuttur. Yarık dudak ve yarık damak ayrı ayrı meydana gelebildiği gibi çoğunlukla beraber ortaya çıkmaktadır. Periferik organlardaki anatomik bozukluklara bağlı olarak veya bu organlara yapılan cerrahi müdahaleler sonucunda ortaya çıkan artikulasyon bozuklukları da bulunmaktadır.
Bunlar genelde damakta meydana gelen bozulmalar (yarık damak) sonucu, ağız içi basıncın sağlanamamasına ve aşırı nazal kaçağa bağlı olarak ortaya çıkan bozukluklardır. Dudaklardaki malformasyonlar sonucu (yarık dudak gibi) oluşan ve /b/ ve /p/ seslerinin artikülasyonunu zorlaştıran bozukluklar, dişlerdeki malformasyonlara bağlı olarak /s/, /ş/, /z/ ve /ç/ gibi seslerinin çıkarılmasındaki zorluklardır.